Dân số và địa bàn cư trú Người Êđê

Dân tộc Ê Đê bao gồm khoảng gần một nửa triệu (~490.000 người) đang sinh sống ở các nước trên thế giới như Campuchia, Việt Nam, Thái Lan, Hoa Kỳ, Canada, Pháp, Phần Lan, Thụy Điển... Trong đó miền trung cao nguyên của Việt Nam là quê hương bản địa lâu đời của người Ê Đê. Đây là nhóm dân tộc có nguồn gốc từ nhóm tộc người nói tiếng Mã Lai từ các hải đảo Thái Bình Dương đã có mặt lâu đời ở Đông Dương; truyền thống dân tộc vẫn mang đậm nét mẫu hệ thể hiện dấu vết hải đảo của nhóm tộc người nói tiếng Malay-Polynesia. Các nhóm địa phương bao gồm các nhóm:

  • Êđê Kpă (tự nhận là chính dòng Đê). Cư trú quanh thành phố Buôn Ma Thuột, Krông Ana, Krông Pač, Čư̆ Mgar. Là ngôn ngữ chuẩn có chữ viết của người Ê-đê.

* Họ chính của Êđê Kpă: Niê, Êñuôl, Êban, Niê Kdăm...

  • Êđê Adham xuất phát từ chữ Ân-Độ là Adaham có nghĩa là vùng trũng đệm, pha tạp.Êđê Adham cư trú tại huyện Krông Bŭk, Čư̆ Mgar, Thị xã Buôn Hồ, Krông H-Nang và một phần Êa Hleo của tỉnh Dak Lak
  • Êđê Mdhŭr xuất phát từ chữ Ân-Đô là Madahura có nghĩa là vùng cằn cỗi, vùng đất thấp. Êđê Mdhur cư trú tại huyện Mdrak của phía đông tỉnh Dak Lak, Sông Hinh của tỉnh Phú Yên.
  • Êđê Bih là nhóm Rang Đê cổ nhất bảo lưu nhiều dấu vết cổ qua ngôn ngữ, Êđê Bih có truyền thống làm gốm, dệt chiếu, trồng lúa nước, đặc biệt các phụ nữ có điệu múa mang tên Rom Wŏng (Kdŏ Dar), Kông Tuôr. Họ Cư trú ven sông Krông Ana, sông Krông Knô của tỉnh Đak Nông. Một số vẫn đang gần hang Băng Adrênh, Xung quanh hồ Êa Kao, hồ Lăk, tại các huyện Krông Bông, Buôn Đôn, Cư Kuiñ.

Họ của người Êđê Bih:BuônDăp (Bdap), Hdruĕ, Êñuôl, Hđơ̆k, Buôn Krông (Bkrông), Hlŏng, Kmăn, Hmŏk, Knul...

  • Êđê Krung xuất phát từ chữ Kurung trong ngôn ngữ Rang Đê cổ, Khi vua Chế Mân, Chế Bồng Nga mộ lính đi đánh giặc họ tự gọi các thủ lĩnh đó là Kurung hay Krung. Cư trú chủ yếu tại huyện Êa Hleo, Krong Buk của tỉnh Dak Lak.

Ngoài ra còn có các nhóm địa phương nhỏ khác: Blô, Dongmak, Hwing, Êban... Nhưng hầu như người Êđê không có sự khác biết lớn giữa các nhóm địa phương. Người Êđê là nhóm dân tộc có xu hướng thống nhất ý thức tộc người, biểu hiện rõ nét nhất là ranh giới khác biệt giữa các nhóm địa phương tồn tại trước kia thì ngày nay đã hoàn toàn bị xóa bỏ bằng việc thống nhất tôn giáo, ngôn ngữchữ viết và người Êđê tự gọi họ là Anak Đê đọc tránh từ Anak Aê-Diê, nghĩa là những đứa con của Yàng (Thần Linh).Theo Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009, người Êđê ở Việt Nam có dân số 331.194 người, cư trú tại 59 trên tổng số 63 tỉnh, thành phố. Người Êđê cư trú tập trung tại tỉnh:

  • Đăk Lăk (298.534 người, chiếm 17,2% dân số toàn tỉnh và 90,1% tổng số người Êđê tại Việt Nam),
  • Phú Yên (20.905 người),
  • Đăk Nông (5.271 người),
  • Khánh Hòa (3.396 người).[5].Tại một số quốc gia khác, như Campuchia, Hoa Kỳ, Canada và các nước Bắc Âu cũng có một ít người Êđê sinh sống, song chưa có số liệu chính thức.
  • Thailand khoảng (1.000 người)

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Người Êđê http://www.degaronline.com http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=r... http://www.ethnologue.com/show_work.asp?id=12495 http://www.ethnologue.com/show_work.asp?id=15150 http://chuvietnhanh.sourceforge.net/CachCaiGoNgonN... http://www.aboutvietnam.org/People/Ede_People.html http://www.ibiblio.org/sripedia/ebooks/mw/0400/mw_... http://www.peoplesoftheworld.org/text?people=Ede http://www.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu... http://www.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinhphu...